Politieke macht

0
1987
blog placeholder

De meest simpele definitie voor macht is: “Het vermogen om iets voor elkaar te krijgen.” Vervolgens moet nog even duidelijk worden gemaakt wat bedoeld wordt met vermogen, maar waar het bij macht om gaat is het voor elkaar krijgen, het realiseren van iets. Je hebt daarbij twee soorten macht kun je stellen. De macht van het geweld en de angst. Ik realiseer iets, omdat mensen voor mij willen werken omdat ze bang zijn. De andere macht is die van de overtuiging. Ik weet jou te laten instemmen met mijn ideeën, omdat ik ze met de juiste argumenten ondersteun. Waar je de eerste vorm van macht vooral ziet in dictaturen en monarchieën, oligarchieën of aristocratiën, daar kom je de tweede vorm vooral tegen in democratieën en technocratiën.

De oorzaak voor het feit dat in democratieën en technocratiën het vooral de argumenten zijn die de basis vormen voor het uitoefenen van macht is de gelijke verdeling van kennis. Waar in een oligarchie het gaat over de verdeling van het vermogen om geweld toe te passen en angst te gebruiken als sturingsinstrument.

In Nederland en veel Westerse culturen kennen we door de samenstelling van een overheidsapparaat en een politiek systeem een technocratische parlementaire democratie. Het zijn de argumenten die overtuigen, maar tegelijkertijd vormen die argumenten de basis voor de uitwerking in regelgeving en machtsuitoefening.

Technocratische parlementaire democratie

Het uitoefenen van macht in een technocratische parlementaire democratie is naar verhouding makkelijker dan in een oligarchie. Hoewel je geen mensen hoeft te overtuigen in een oligarchisch systeem, je kunt namelijk geweld gebruiken, ben je de hele tijd bezig met het uitoefenen van geweld of het dreigen met geweld. Je bent dus meer tijd kwijt aan het realiseren van je macht en het behouden ervan dan met het realiseren van wat je wilt. Voor de buitenstaander lijkt dit natuurlijk niet zo, die ziet namelijk alleen de resultaten en die lijken bij toverslag te ontstaan. Maar goed bezien heb je nooit vrij en ben je altijd bezig met macht.

In een technocratische parlementaire democratie is de hoeveelheid tijd besteedt aan het verwerven van macht eigenlijk beperkt tot een veertig uurige werkweek. Er zijn natuurlijk uitzonderlijke momenten, waardoor je werkweek langer wordt als je aan de macht bent, maar dat zijn uitzonderingen. Je hoeft namelijk niet bang te zijn voor het verlies van je macht. Overtuigen is namelijk iets wat je kunt en niet meer kunt kwijtraken.

Het ontstaan

Technocratische parlementaire democratieën ontstaan zodra de complexiteit van een maatschappij toeneemt. Die toenemende complexiteit hangt echter tegelijkertijd samen met de toename van de kennis over de wereld. Je kunt dit bijvoorbeeld zien aan de toename van het aantal ambtenaren met een hogere opleiding. Maar ook aan de afname van het aantal uitvoerende functies binnen de overheid. In Nederland zie je bijvoorbeeld dat er steeds meer beleidsambtenaren komen die zich ook nog eens laten adviseren door hoog opgeleide adviseurs. Terwijl in arme landen er bijvoorbeeld wel veel ambtenaren zijn, maar die hebben vooral uitvoerende taken zoals controle en handhaving.

De toenemende kennis van ambtenaren leidt echter tot een technocratisch overheidssysteem. Dit leidt weer tot de noodzaak van technocraten in het politieke systeem. Je moet tenslotte van een vergelijkbaar niveau aan kennis zijn om iemand te kunnen controleren met een bepaald kennisniveau. Maar wat nog belangrijker is je moet met de juiste argumenten kunnen komen om iemand met een bepaalde kennis te overtuigen van het belang van de gekozen aanpak. Waar het bij een technocratische parlementaire democratie dan ook eigenlijk op neerkomt is dat alle tijd om aan de macht te komen besteed wordt aan het ontwikkelen van overtuigingskracht. Maar als je dan eenmaal binnen bent dan ben je dus minder tijd bezig met het handhaven van je macht. Iedereen kan in het weekend gewoon vrij nemen.

Het gevolg

De technocratische parlementaire democratie heeft volgens mensen die geen geduld hebben echter een ernstige zwakte, er gebeurd niets. Wat deze mensen echter niet zien is dat de maatschappij zich aan de ene kant veel sneller ontwikkeld, bijvoorbeeld op het gebied van nieuwe technieken. Maar op het vlak van mensen aan de macht en veranderingen op intermenselijk vlak lijkt het allemaal langzaam te verlopen.

Die snelle technologische ontwikkeling is mogelijk omdat mensen zich niet voortdurend bezig hoeven te houden met overleven. Iets wat in een oligarchie wel moet, omdat iedereen voortdurend moet bijhouden wie aan de macht is, wie macht vergaart en wie macht verliest, om te voorkomen dat je op het verkeerde paard wed en je “leven” verliest.

Voor mensen die snel veranderingen willen is een technocratische parlementaire democratie dan ook een ramp. Er wordt teveel gepraat, teveel gediscussieerd, teveel gedebatteerd. Er gebeurt niets en als je iets wilt veranderen dan moet je jan en alleman overtuigen van je gelijk. Waarbij je er nog rekening mee moet houden dat mensen je gelijk geven in je gezicht, maar achter je rug je voor gek verklaren en buitensluiten. Hier ligt voor een deel ook de macht van de ambtenaar in het technocratische democratische parlementaire systeem. Hij kan in de vergadering je politieke ideeën geweldig noemen, maar je ideeën volledig ondergraven tegenover zijn collega’s. Het enige wat hij daarvoor hoeft te doen is de juiste argumenten naar voren te brengen. De technocratische parlementaire democratie ligt namelijk zoals in iedere goede technocratie vast in regels.

Het voordeel

De technocratische parlementaire democratie mag soms dan ook wat warrig en onduidelijk lijken, maar heeft een groot voordeel ten opzichte van oligarchieën. Doordat investeerders weten dat hun geld veilig is, zullen zij uit veiligheidsoverwegingen een groot deel van hun vermogen investeren in landen met een technocratische parlementaire democratie. Zelfs de oligarchen uit het Rusland van eind jaren negentig wisten niet hoe snel ze hun geld Rusland uit moesten krijgen toen ene meneer Putin aan de macht kwam. Dit is waarschijnlijk één van de redenen waarom iemand als Roman Abramovich de Engelse voetbalclub Chelsea kocht. Dat is een veiligere investering dan afwachten wie in Rusland je geld afpakt. Daarnaast kun je dan met de rest van je geld risicovolle investeringen doen in oligarchieën die meer kansen bieden om snel rijk te worden. Maar waar je met dezelfde snelheid arm kunt worden. Maar dat is niet erg want je echte geld is veilig in zo’n saaie technologisch snelbewegende technocratische parlementaire democratie. Een plek waar de meeste mensen zich aan de regels houden, omdat ze vinden dat de bijpassende argumenten degelijk en begrijpelijk zijn.

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here