Cholesterol is een vettige stof die voor het grootste gedeelte wordt aangemaakt door de lever. De lever haalt deze stof uit de verzadigde vetten die in de voeding zitten. Een klein gedeelte wordt direct uit de voeding (eieren) opgenomen. Cholesterol is nodig voor een goede structuur van de celwanden, (Celwanden zorgen ervoor dat voedingsstoffen in de cel kunnen en dat afvalstoffen eruit kunnen. Door een goede structuur kan de cel goed functioneren.) het wordt onder invloed van zonlicht omgezet in vitamine D (vit. D is nodig voor sterke botten) en het is nodig bij het aanmaken van hormonen en galzuren die nodig zijn bij de spijsvertering. Cholesterol is dus goed voor het lichaam maar een te hoog gehalte zorgt voor het dichtslibben van de bloedvaten. Er ontstaat een verhoogde kans op hart en vaatziekten.
Omdat cholesterol vet is kan het niet mengen met bloed of water. Er is eiwit nodig voor het transport. Cholesterol zit in de lipoproteïnen. (Dit zijn een soort eiwitbolletjes) Er zijn twee soorten eiwit die cholesterol binden. Dit zijn LDL (Lage Dichtheid Lipoproteïnen) en HDL. (Hoge Dichtheid Lipoproteïnen) Het LDL eiwit vervoert het in de lever gemaakte cholesterol via de bloedbaan naar de cellen. Het HDL eiwit voert het overtollige cholesterol af naar de lever. Een gedeelte van deze cholesterol wordt hergebruikt en gaat met het LDL eiwit terug de bloedbaan in. De rest gaat via de galvloeistof naar de darmen en wordt met de ontlasting uitgescheiden. HDL is het goede cholesterol.
Als er meer LDL in het bloed zit dan het HDL kan afvoeren dan blijft het kleven aan de wanden van de slagaders. Deze slibben dicht waardoor het hart harder moet werken om het bloed rond te pompen. Dit wordt slagaderverkalking genoemd. Vernauwde slagaders geven een grotere kans op hart en vaatziekten. Dit betekent dat het LDL cholesterol zo laag mogelijk moet zijn en het HDL cholesterol zo hoog mogelijk. Bovendien kan HDL vastgezet cholesterol uit de bloedvatwanden halen.
Hoe ontstaat een te hoog cholesterolgehalte?
– Door verkeerde eetgewoontes, het eten van te veel verzadigd vet. Enkele voorbeelden van voedingsmiddelen met te veel verzadigd vet zijn: vet vlees, volvette kaas, volle zuivelproducten, gebak, koek en snacks.
– Overgewicht, het buikvet verandert de stofwisseling in het lichaam waardoor het LDL cholesterol in het bloed gaat stijgen.
– Erfelijke aanleg. Hierbij moet gebruik worden gemaakt van medicatie om het cholesterolgehalte te laten dalen.
– Diabetes
– Door een trage schildklier.
– Door het gebruik van bepaalde medicijnen.
Een te hoog cholesterolgehalte is niet merkbaar. Eén op de drie volwassenen heeft een verhoogd cholesterolgehalte en maar 20 procent weet dit en kan er iets aan doen.
Door het bloed meerdere keren te laten testen en daar het gemiddelde van te nemen kan er een vrij nauwkeurig beeld worden verkregen va het cholesterolgehalte.
Dit gehalte is namelijk afhankelijk van wat er de dag ervoor is gegeten en kan daardoor behoorlijk schommelen.
Vrouwen hebben minder snel een te hoog cholesterolgehalte dan mannen omdat het hormoon oestrogeen zorgt voor een stijging van het HDL en een daling van het LDL.
Tijdens de overgang neemt de productie van oestrogeen af, het lichaamsgewicht stijgt vaak en op de taille verzameld zich meer vet waardoor het risico voor vrouwen in de overgang gaat toenemen.
Een iets verhoogd cholesterol is te verlagen door:
– gezond te eten
– voldoende beweging
– een gezond gewicht
– vermijd stress
– niet roken
Gezond eten:
– Zorg voor een gevarieerde voeding.
– Beperk het zoutgebruik.
– Eet 200 gram groente en twee stuks fruit per dag.
– Eet het liefst twee keer per week vis waarvan één keer vette vis.
– Wees matig met alcohol.
– Eet ruime (liefst volkoren) porties rijst, brood, pasta en aardappels.
– Gebruik zoveel mogelijk onverzadigde vetten. (omega vetzuren) Dit zijn bijv. vette vis, (visvetzuren) plantaardige olie, (linolzuur) noten (alfalinoleenzuur)
