Werken is gezond, zegt men, maar het kan ook teveel worden.
Vooral voor de zelfstandige ondernemer die vol enthousiast een eigen bedrijf
begint ligt het gevaar van een burn-out op de loer. De eerste vijf jaren zijn bovendien meestal het zwaarste. Men begint immers meestal met een blanco zaak, dus:
- De winkel en/of het kantoor moet opgezet worden,
- De klantenkring moet opgebouwd worden,
- De administratie opgezet;
- Een accountant gezocht;
- Verzekeringen moeten worden afgesloten;
- De regeltjes van de overheid en de EU betreffende de
eigen branche moeten ontdekt en nageleefd worden en de kosten mogen bij dat alles niet uit de hand lopen.
Hoe herken ik een burn-out?
Als gevolg van het bovenstaande maken beginnende zelfstandigen niet alleen meestal erg
lange dagen, maar werken vaak ook de zaterdag en zelfs de zondag door. Logisch: elke nieuwe klant of nieuwe opdracht betekent een nieuwe kik en levert geld op. Hoe vaker er een opdracht binnengesleept wordt, des te meer raakt de zelfstandige verstrikt in het werk. Het lijkt soms wel een verslaving.
Daar is op zich niets mis mee, als het werk aangenaam is en u er als zelfstandige plezier in heeft, mits u er ook op tijd een rustperiode inlast. Daar schort het echter bij veel zelfstandigen en freelancers aan. Ze gunnen zich de tijd niet om zich te ontspannen en werken maar door. Dat gaat vaak drie, vier jaar goed en soms zelfs nog langer, maar op een bepaald moment komen ze dan toch zichzelf tegen.
Beginnende zelfstandigen moeten dan ook goed op zichzelf letten. Vooral
binnen de eerste vijf jaar is het risico van een burn-out groot. Dat kan heel plotseling gebeuren en de symptomen kunnen heel verschillend zijn:
- u kunt ineens geen
zin meer hebben in het werk dat u altijd graag gedaan hebt en tegen elke
nieuwe werkdag opzien. - U voet u niet goed en hebt het idee dat u naast uzelf loopt en alles van een afstandje bekijkt,
alsof de wereld om u heen niet realistisch is. - U kunt u niet meer concentreren, waardoor de kans op fouten in het werk groter wordt. Daar kunt u klanten mee verliezen.
- U hebt geen zin meer in hobby’s, waar u altijd van genoten hebt.
- U ziet op tegen vergaderingen, mensenmassa’s, feestjes, en dergelijke en als u daar toch naar toe moet hebt u daar “vluchtneigingen”.
- U ontwikkelt angst voor het autorijden en het reizen in het algemeen.
- U kunt hartkloppingen krijgen op de meest onverklaarbare momenten, of u krijgt het zo maar ineens “Spaans benauwd”, waarna u de activiteit waar u mee bezig was niet meer durft te herhalen.
- U bent depressief,
waardoor het contact met de sociale omgeving en met de klanten minder goed
wordt, enzovoort.
Er zijn er nog meer, want zoals gezegd de symptomen kunnen
heel verschillend zijn.
Het keerpunt
Het is verstandig om eventuele symptomen bij uzelf te
onderkennen. Doktoren en specialisten plakken de symptomen die niet standaard
voorkomen, vaak niet vast aan een burn-out. Er worden een paar onderzoeken
gedaan en dan wordt de patiënt naar huis gestuurd met een lapmiddel of de raad
om wat rust te nemen. Ziek thuis blijven kunt u als zzp-er, kleine ondernemer
of freelancer echter niet, want u bent van uw zaak afhankelijk voor het inkomen van uzelf en uw gezin. U werkt daarom dus maar door. Zonder hulp en steun van familie
en de sociale omgeving is het dan moeilijk om er weer bovenop te komen.
Er weer bovenop
Herkent u het bovenstaande, wees dan niet bang om er over te praten. Vooral met familie en vrienden. Ook veel ondernemers kennen het en hebben er zelf in hun beginperiode
mee te maken gehad. Door erover te praten wordt de toestand ook voor uzelf
duidelijker. U kunt er bovendien zelf veel aan doen om de situatie te
verbeteren en uzelf op weg naar de genezing te helpen.
Een aantal tips:
- Het werk opnieuw te plannen en daarbij te zorgen voor vrije dagen in het weekend.
- Richt uw werkplek gezellig in en zorg voor veel licht.
- Werk op vaste tijden en maak de werkdag niet langer dan acht uur. De rest van de tijd hebt u hard nodig voor uw ontspanning.
- Zorg voor echte rust in uw vrije tijd. Ga bijvoorbeeld eens naar een sauna, neem een
uitgebreid bad, lees een goed boek. - Zorg er voor dat u iedere dag buiten komt: een klein stukje wandelen tussen de middag, in het weekend wat in de tuin werken, enzovoort.
- Zorg voor een duidelijke en vaste middagpauze tijdens uw werkdagen en een koffiepauze in de namiddag.
Wat u vooral niet moet doen is het vermijden van de dingen waar u angst voor hebt
ontwikkeld. Probeer u over de angst heen te zetten en doe die dingen toch, maar
doe ze in het begin met iemand samen. Geleidelijk merkt u dat er niets gebeurt
en durft u het ook weer alleen.
Probeer u daarnaast te omringen met mensen waar u prettig mee kunt omgaan. Ook tijdens uw werk. Er gaat niets boven een aangename werksfeer.
Lastige klanten zijn geen aanwinst voor uw bedrijf en kunt u missen als kiespijn. Ze
kosten u veel energie en meestal meer tijd dan nodig is en op die manier kosten
ze u ook geld.
Zijn er problemen met bepaalde klanten gun u dan even de tijd om daar een goede oplossing voor te vinden en begin niet meteen te stressen. Vaak lossen dingen zich al vanzelf op en hebt u zich zorgen gemaakt om niets.
Wees bij dit alles niet ongeduldig!
Geef uzelf de tijd om op te knappen. Vaak hebt u al een paar
jaar veel te hard en te lang gewerkt. U kunt niet van uw lichaam verwachten dat
het al die opgebouwde stress in twee weken afbouwt. De reorganisatie van uw
werk- en vrijetijdsindeling is daarom noodzakelijk. Na verloop van tijd merkt u
vanzelf dat het beter gaat.
