De Nederlandse geschiedenis

0
912
blog placeholder

De prehistorie

Al in de prehistorie woonden er mensen in het gebied dat later Nederland zou gaan heten. Uit deze periode zijn geen geschreven bronnen beschikbaar, maar er valt natuurlijk wel het een en ander af te leiden uit archeologische vondsten. De kuststroken en de hoger gelegen gebieden in het zuiden en oosten worden al tienduizenden jaren bewoond. In Maastricht zijn zelfs overblijfselen van Neanderthalers gevonden, die waarschijnlijk meer dan tweehonderd duizend jaar oud zijn. Daarna kwamen er stammen van jagers, die in het moerassige middengedeelte van wat nu Nederland is, een prima jachtgebied vonden met volop vissen en watervogels.

Vanaf het jaar 5500 voor het begin van onze jaartelling kwamen de eerste landbouwers deze kant op, maar nog steeds waren alleen de hogere gebieden die geschikt om te wonen en gewassen te verbouwen. Bekende volken uit deze tijd waren de zogenaamde trechterbekercultuur die de hunebedden in Drente hebben achtergelaten en de Vlaardingencultuur in het Westen.

Rond het jaar duizend voor de jaartelling werd het gebied overspoeld door Keltische stammen en een paar eeuwen later vestigden zich Germaanse stammen in de noorden, oosten en rond de grote rivieren.

De Romeinse tijd

Aan het einde van de eerste eeuw voor onze jaartelling kwamen ook de Romeinen naar de Rijndelta omdat zij druk bezig waren met de verovering van Germania, het huidige Duitsland. Hoewel aanvankelijk het hele gebied tot aan de Waddenzee werd bezet, moesten ze zich later terug trekken en werd de Rijn een natuurlijke grens.

In de Romeinse tijd ontstonden de eerste steden in het huidige Nederland, zoals Maastricht en Nijmegen. Ze werden ofwel gesticht door de keizers als bestuurscentrum voor de lokale bevolking, of zij ontwikkelden zich spontaan op de kruispunten van land- en waterwegen. Vooral in het gebied langs de grote rivieren hebben veel steden en dorpen Romeinse wortels.

De kustlijn en de riviermondingen zagen er in de tijd voor de bedijking heel anders uit dan tegenwoordig. Het landschap veranderde voortdurend, doordat de zee regelmatig het land in stroomde en doordat de rivieren overstroomden en een andere loop naar de zee zochten. Maar toen al zorgden ook de mensen die in het gebied woonden voor veranderingen, door het inklinken van veen en het winnen van turf verdwenen grote gebieden onder water. De Romeinen verloren aan alle kanten de strijd tegen het oprukkende water, en bovendien viel het West-Romeinse Keizerrijk, zodat zij de Lage Landen verlieten.

Middeleeuwen

In de vroege Middeleeuwen was het gebied over drie verschillende volken verdeeld. De Franken woonden in het zuiden, de Saksen in het oosten en de Friezen langs de kust in het noorden en noordwesten. De Franken hadden de neiging hun gebied uit te breiden en de andere volken te verslaan, maar met name de Friezen boden veel weerstand en bevrijdden zichzelf een aantal keren.

Het Frankische rijk was het machtigst rond 800 onder leiding van Karel de Grote. De kern van zijn rijk lag in wat nu België en Noord-Frankrijk is en besloeg een groot deel van West-Europa. Omdat het rijk zo groot was moesten de Frankische vorsten het laten besturen door anderen waardoor het feodale systeem van leenmannen ontstond. Rond deze tijd werden niet alleen de Franken, maar ook de Saksen en Friezen tot het christendom bekeerd. Het noorden van de Lage Landen werd hevig getroffen door aanvallen van Vikingen, maar toen deze laatsten zich ook lieten bekeren hield dat geleidelijk op.

Het inmiddels door erfopvolging in verschillende rijken verdeelde Frankische rijk was alles behalve een eenheid. De leenmannen waren vaak nog alleen in naam vertegenwoordiger van de keizer, en als graaf of hertog hielden ze zich vooral bezig met het vergroten van hun macht en grondgebied. Ook in wat later Nederland zou worden bestreden de edelen elkaar. Berucht waren de hertog van Gelre en die van Brabant, maar ook bisschoppen hadden legers en mengden zich geregeld in de strijd, zoals de bisschoppen van Utrecht, Luik en Keulen.

Vanaf het jaar 1000 herstelde heel West-Europa zich langzaam van het strijdgewoel. De bevolking groeide en ontstonden vele nieuwe steden waarin de handel tot bloei kwam, vooral in wat nu Vlaanderen is. Steden als Brugge en Gent werden zeer welvarend omdat de handel tussen noord, oost, west en zuid er samenkwam. Vanaf de veertiende eeuw kwam ook het gewest Holland in opkomst als handelsgebied, met als belangrijkste stad Dordrecht.

De Tachtigjarige oorlog

Langzaamaan ontstonden de Zeventien Provinciën in het gebied dat nu Nederland, België en Luxemburg omvat. Aanvankelijk moest de Hamburger Karel V de macht over het gebied delen met de Franse koning, maar later werd het losgemaakt van zowel Frankrijk als Duitsland. Karel probeerde zijn persoonlijke macht te versterken door een centrale eenheid te smeden, maar met name de grote steden in het zuiden bleven lang onafhankelijk en ook de hertog van Gelre wist nog lang buiten het rijk te blijven.

Daarnaast speelde in de zestiende eeuw een godsdienstige kwestie, toen de noordelijke helft van de Nederlanden samen met Duitsland protestant werd. Karel V´s zoon, Filip II, was een katholieke Spanjaard die dit helemaal niet zag zitten. Zijn pogingen om het protestantisme in de Nederlanden de kop in te drukken leidden tot de opstand die de geschiedenis inging als de Tachtigjarige oorlog.

Nadat de Stadhouder van de Spaanse koning, Willem van Nassau, overliep en de leiding van de opstand op zich nam, ging de koning uiteindelijk failliet aan de hoge kosten van zijn leger. Toch werd er hierna nog geen Nederland gevormd, omdat een aantal zuidelijke gewesten zich weer onder Filip schaarden. In 1579 werd de Republiek van de Zeven Verenigde Nederlanden gevormd door alleen de noordelijke provincies. Omdat grote delen van het Zuiden loyaal waren aan de koning, werden de delen die wel hadden meegedaan aan de opstand, zoals bijvoorbeeld Antwerpen, snel weer door Filip heroverd. Veel handelaren en ambachtslieden vluchtten uit het zuiden naar de Noordelijke provincies en droegen hun steentje bij aan wat later de Gouden Eeuw zou worden genoemd.

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here