Als wij mensen iets niet belangrijk vinden dan is dat eerlijkheid. Kijk naar vrouwen die aan hun partner vragen of een kledingstuk ze dik maakt, maar dan willen horen dat het niet zo is, omdat ze zo graag dat kledingstuk aan willen hebben. Kijk naar al die directeuren die een ideeënbus ophangen in hun bedrijf, maar er vervolgens nooit in kijken om te zien of er ideeën inzitten. Kijk naar al die politici die roepen dat ze er zijn voor hun burgers, maar zodra een burger met een klacht komt zich verbergen achter een drukke agenda. Kijk naar al die artsen die roepen dat patiënten alleen maar pillen willen, maar iedere patiënt maar 10 minuten geven om zijn of haar verhaal te doen.
Zelfs de mensen waarvan je zou verwachten dat ze eerlijkheid belangrijk vinden, omdat ze er de hele tijd de nadruk op leggen, “ouders”, horen liever niet dat hun kind eerlijk is over het gedrag dat de ouders vertonen. Hoeveel ouders zijn er niet die hun kind vertellen dat eerlijkheid het langst duurt en vervolgens als een kind eerlijk zegt het niet leuk te vinden bij oma, het kind dwingen om mee te gaan naar oma. Maar er wel nadrukkelijk op wijzen, dat het kind niet mag zeggen dat het met tegenzin naar oma gaat. Of wat te denken van al die ouders die zich meteen verontschuldigen met “het is nog maar een kind”, als hun kind iets eerlijks zegt over een onbekende of een familielid.
Blijkbaar is eerlijkheid iets om over te praten, niet iets om naar te leven. Blijkbaar is eerlijkheid iets voor onszelf, als we onze frustratie willen uiten, maar niet iets voor anderen als daarmee emoties opgeroepen zouden kunnen worden bij ons of de ander.
Eerlijkheid liever niet
Waar het eigenlijk op neer komt is dat de meeste culturen vooral roepen dat eerlijkheid belangrijk is, maar het vervolgens onder allerlei regels proberen te vangen. Je mag alleen eerlijk zijn als je iemand goed kent. Je mag alleen eerlijk zijn als de ander daar om vraagt. Je mag alleen eerlijk zijn als het nodig is om levens te redden. Je mag alleen eerlijk zijn als de ander daar tegen kan. Je mag alleen eerlijk zijn als je de baas bent. Je mag alleen eerlijk zijn als je in een leersituatie zit. Je mag alleen eerlijk zijn als je daarmee veel mensen bevoordeeld. Je mag alleen eerlijk zijn als dat geld oplevert. Je mag alleen eerlijk zijn als het een compliment is. Je mag alleen eerlijk zijn als je bijna dood gaat of als je stom dronken bent. Je mag alleen eerlijk zijn als je de regels nog niet kent.
Blijkbaar houden we niet van eerlijkheid. Liever leven we verder in het gevoel dat we geen fouten hebben, dan van andere te horen dat zij vanuit hun normen bepaalde tekortkomingen zien. Overigens mag je altijd eerlijk zijn over iets wat iemand goed doet, maar het liefst alleen tegenover de persoon zelf. Maar als je het dan toch tegen anderen wilt vertellen dan de persoon die zo goed bezig is, dan niet te lang en het liefst gecombineerd met een paar tekortkomingen.
Het probleem en de oplossing
De oorzaak voor het feit dat we eerlijkheid van anderen zo vervelend vinden is dat we eigenlijk niet weten hoe we met eerlijkheid van anderen om moeten gaan. We hebben niet geleerd om met eerlijkheid om te gaan. Wat betekent dat dan omgaan met eerlijkheid?
Ten eerste
Om te beginnen betekent omgaan met eerlijkheid dat je echt luistert naar de ander. Wat zegt de ander nu eigenlijk? Zegt hij iets over mij of zegt hij iets over zichzelf. Komt zijn eerlijkheid voort uit wat hij ziet of komt het voort uit een gevoel dat bij hem leeft. Zo kan eerlijkheid soms een onhandige manier van aandacht trekken zijn voor onze emoties:
“Wat ben jij een domme gans!!”Waarbij we vergeten de zin af te maken met:
“Omdat je niet ziet dat ik je aandacht nodig heb.”Dan gaat de eerlijkheid dus niet over de ander, maar over het feit dat we niet durven vragen om de aandacht van de ander. Waarbij we onze boosheid over deze eigen tekortkoming projecteren op de ander. In dit voorbeeld zou dat neerkomen op:
“Wat ben ik een domme gans, ik durf niet eens om aandacht te vragen voor mezelf.”
Verder gaat eerlijkheid over eerlijk luisteren naar jezelf. Dat zie je bijvoorbeeld in het voorbeeld van een klant die een persoonlijke aantijging uitspreekt omdat hij of zij een slecht product gekregen heeft.
”Ik snap NIET hoe U zo’n product kunt leveren?!?!?”Dit kun je je natuurlijk persoonlijk aantrekken, maar ten eerste gaat het niet over u, maar het product. Dus zal de werkelijke motivatie zoiets zijn als:
”Wat stom van me dat ik dit product dat niet goed werkt gekocht heb. Waarom heb ik niet beter opgelet? Had u als verkoper en deskundige me niet kunnen helpen een beter product te kopen?”Ten tweede hoeft u het zich alleen aan te trekken, als u de maker bent van het product of als u de klant misleid hebt om het product te kunnen verkopen. Maar we weten allemaal dat de meeste makers zich vervolgens verbergen achter:
”Dat kan soms eens voorkomen een slecht werkend product, dat heb ik niet in de hand.”Terwijl verkopers die hun klanten misleiden zichzelf rechtvaardigen met:
”Als je niet slim genoeg bent om zelf te bepalen wat een goed product is, dan ben ik niet verplicht om je tegen je eigen domheid te beschermen.”
Eerlijkheid gaat dus altijd over beide partijen, zowel over de persoon die in alle eerlijkheid spreekt en de persoon die in alle eerlijheid luistert.
Ten tweede
Omgaan met eerlijkheid betekent ook in kunnen zien welke normen de ander gebruikt bij zijn beoordeling. Want als ik zeg dat iemand dom is, dan is dat gebaseerd op een norm. Zo kan de ene persoon een ander dom vinden, omdat hij niet snapt hoe iets werkt. Terwijl een ander mens iemand dom vindt, als hij niet voor zichzelf opkomt. Maar een derde persoon kan weer vinden dat iemand dom is omdat hij niet weet hoe hij rekening moet houden met anderen mensen. Zo zijn er vele normen op basis waarvan mensen dezelfde uitspraak kunnen doen, simpelweg omdat ze hetzelfde begrip gekoppeld hebben aan een andere norm. Zo vinden veel leerkrachten leerlingen dom die niet hun best doen. Terwijl veel werkgevers afstudeerders dom vinden omdat ze nooit iets anders gedaan hebben dan hard studeren en goede cijfers halen.
Ten derde
Hoe kun je dus omgaan met eerlijkheid?
Zorg ervoor dat je weet wat de ander bedoelt met wat hij zegt.
Zorg ervoor dat je weet wat je zelf bedoelt met wat je hoort.
Stel vast vanuit welke norm iemand zijn uitspraak doet.
Kijk of je het eens bent met de uitspraak van de ander.
Kijk of je de eerlijkheid van de ander kunt en wilt gebruiken.
Kijk of je een manier kunt vinden om met behulp van de eerlijkheid van de ander te jezelf veranderen.
Conclusie
Eerlijkheid is dus iets wat in eigenlijk geen enkele cultuur gewaardeerd wordt. Zelfs niet in culturen waarin hardop geroepen wordt dat eerlijkheid belangrijk is. Maar dat betekent niet dat je er niet je voordeel mee kunt doen. Eerlijkheid kan je namelijk helpen om de ander te geven wat hij eigenlijk vraagt. Eerlijkheid kan je leren om de wereld vanuit een breder perspectief te zien dan dat wat je van huis uit hebt meegkregen. Eerlijkheid kan je helpen om te veranderen als je dat wilt. Maar bovenal kan eerlijkheid je helpen om dichter bij jezelf te komen.
Afbeeldingen
Reclame door Art Norm
Luisteraar door hrustall
Luisteren door Noboru
