Soep is een verzamelnaam voor een aantal vloeibare gerechten. Het is één van de oudste gerechten sinds men ontdekte dat er in een pot gekookt kon worden. Door de eeuwen heen ontwikkelde de soep zich van een eenvoudige maaltijd ook tot een uiterst verfijnd voorgerecht, dat vaak alleen dient om de eetlust op te wekken.
De basis ( of fond) voor de meeste soepen is een bouillon. Dit kan het kook vocht zijn van vlees, vis, wild, gevogelte of groenten. Een heldere bouillon, met of zonder vulling wordt ook wel een consommé genoemd. Voor maaltijd soepen met veel vlees, vis of groente hoeft niet altijd eerst een bouillon te worden gemaakt. Koude soepen hebben vaak als basis een bouillon getrokken van mager vlees, maar kunnen ook gebaseerd zijn op witte wijn, bier of groente sappen. Voor zoete soepen wordt veelal uitgegaan van vruchten puree, wijn of melkproducten.
De keuze van de soep is afhankelijk van het tijdstip waarop deze wordt geserveerd. Voor een feestelijke brunch kan een consommé worden gekozen. Als lunch op een koud winter middag zal een peulvruchten soep met worst meer dan welkom zijn. Zo is een uitgebreide vissoep als etentje met vrienden een echte verassing. Is de soep een onderdeel van het menu, dan zal deze met de andere gerechten in harmonie moeten zijn, zowel in smaak, voedzaamheid als in kleur.
Wordt een soep afgemaakt met een mengsel an van eierdooier en room (liaison), dan moet dit, om schiften te voorkomen,vlak voor het serveren van het vuur af gebeuren. De soep mag daarna niet mee koken. Warme soepen worden het beste in een voor verwarmde soepterrine, voor verwarmde borden of kommen geserveerd. Soepen die niet direct worden gegeten moeten zo snel mogelijk zonder deksel afkoelen. Wordt de soep later weer opgewarmd, dan dient dit onder voortdurend roeren te gebeuren. De soep mag dan niet meer koken in verband met smaak- en geur verlies.
Goed gereedschap is het halve werk. Bij het bereiden van soepen gebruikt men pannen met een dikke bodem tegen het aanzetten, een goed leesbare maatbeker, kommen van hittebestendig en geur vrij materiaal, roestvrij keukengerei en messen van de beste kwaliteit. De aanschaf van speciaal gereedschap kan tijdsbesparing en vereenvoudiging van de bereiding betekenen. Pureren met een blender gaat sneller en gemakkelijker dan het pureren door een zeef, het kloppen met een mixer gaat sneller dan met een garde. Het trekken van een bouillon in een snelkookpan bespaart veel tijd.
